Kategori: Makaleler

Gölge Kovalamaca Oyunu Nasıl Oynanır? Sosyolojik Bir Bakışla Işık, Oyun ve Toplum Giriş: Bir Araştırmacının Gölge Peşindeki Merakı Bir sosyolog için oyun, yalnızca çocukların eğlencesi değildir; toplumsal yapıların, rollerin ve ilişkilerin minyatür hâlidir. Gözlemlediğim bir grup çocuğun akşamüstü güneşinde Gölge Kovalamaca oynarken kahkahalarla birbirlerini kovalaması, bana toplumun küçük bir modelini gösterdi. Çünkü bu basit oyun, aslında insanların birbirlerini anlamaya, yakalamaya ve bazen de kaçmaya çalıştıkları sosyal bir sahnedir. Peki, Gölge Kovalamaca oyunu nasıl oynanır? sorusu, sadece bir kural açıklaması mıdır? Yoksa toplumsal etkileşimin derin anlamlarını içinde barındıran bir kültürel pratik midir? Gölge Kovalamaca: Oyun Olarak Toplumun Metaforu Gölge Kovalamaca genellikle…

“Handan Ne Kadar?”: Bir İsimden Fazlası, Bir Değer Sorgusu “Handan ne kadar?” diye sorulduğunda ilk tepki çoğu zaman gülümsemektir. Çünkü “Handan”, dilimizde “güleç, neşeli” anlamını çağırır; aynı zamanda bir isim, bir karakter, bir hikâyedir. Peki gerçekten neyi ölçmeye çalışıyoruz? Bir insanın mı, bir duygunun mu, bir hatıranın mı değerini? Gel, bu soruyu birlikte kurcalayalım; sanki mutfak masasında dostlarla çay içiyoruz ve herkes kendi deneyimini ortaya koyuyor gibi. Handan’ın Kökeni: Anlamın İlk Halkası “Handan” Farsça kökenleriyle “gülen, gülümseyen”e işaret eder. Bu köken, bize iki şey söyler: Bir, isimlerin kültürel kodlar taşıyan küçük kapsüller olduğu; iki, “Handan ne kadar?” sorusunun aslında bir…

Gücün Sosyolojisi: Goril mi Daha Güçlü Ayı mı? Toplumu anlamaya çalışan bir araştırmacı için her soru, insan davranışlarının derinliklerine uzanan bir kapıdır. “Goril mi daha güçlü, ayı mı?” gibi görünürde biyolojik bir soru bile, aslında güç, iktidar ve toplumsal cinsiyet rollerine dair köklü bir sembolizmi içinde barındırır. Çünkü güç, yalnızca kas gücüyle ölçülmez; aynı zamanda kültürün, tarihsel deneyimlerin ve toplumsal yapıların nasıl tanımladığıyla da ilgilidir. Bireyler de tıpkı hayvanlar gibi, içinde bulundukları sosyal sistemde “güçlü” ya da “zayıf” olarak sınıflandırılır. Fakat bu sınıflandırma doğuştan değil, öğrenilmiş bir düzendir. Bu yazıda, doğadaki iki dev figür —goril ve ayı— üzerinden insan toplumundaki…

Amcazade kime denir? Farklı bakışların buluştuğu bir kelimenin hikayesi Bazen bir kelimeyle karşılaşırsın, anlamını bilirsin ama tam olarak hissedemezsin. “Amcazade” de işte öyle bir kelime. Eski, zarif, biraz uzak ama hâlâ kulağımızda yankılanan bir ses gibi. Bugün bu kelimenin anlamını sadece sözlükten değil, farklı gözlerle, farklı kalplerle okumaya çalışalım. Çünkü bazen kelimelerin kendisi kadar, onlara nasıl baktığımız da bize çok şey anlatır. Öncelikle: Amcazade kime denir? En basit tanımıyla amcazade, “amcanın oğlu veya kızı” anlamına gelir. “Zade” eki Farsça kökenlidir ve “oğul, evlat” manasındadır. Dolayısıyla amca-zade tam olarak “amcanın oğlu” demektir. Osmanlı döneminde bu tür ekler sıkça kullanılırdı: Paşazade (paşanın…

Gider Yapmak Ne Demek? Toplumsal Yapıların ve Bireylerin Etkileşimi Bir Araştırmacının Gözüyle: Gider Yapmak ve Toplumsal Yapılar Bir sosyolog olarak, bazen basit gibi görünen ama toplumsal yapının derinliklerine inildiğinde oldukça katmanlı anlamlar taşıyan kavramlarla karşılaşıyorum. “Gider yapmak” da bu tür kavramlardan biridir. Gündelik yaşamda sıkça kullanılan bu ifade, yalnızca maddi harcamalarla sınırlı bir anlam taşımıyor. Aksine, toplumsal normların, cinsiyet rollerinin ve kültürel pratiklerin şekillendirdiği bir kavram olarak karşımıza çıkıyor. Bu yazıda, “gider yapmak” kavramını, toplumsal yapılar, cinsiyet rolleri ve kültürel bağlamlar üzerinden analiz edeceğiz. Bu analiz, hepimizin günlük yaşamındaki rollerimizi ve etkileşimlerimizi anlamamıza yardımcı olabilir. Gider Yapmak: Maddi Bir Harcama…

Hava Muhalefeti Hangi Dijital Platformda? 🤔 Her şey güzel giderken, aniden çıkan o meşhur “hava muhalefeti” yüzünden tüm planlar suya düşmez mi? Bir bakmışsınız uçak rötarda, bir buluşma ertelenmiş, konser iptal olmuş. Peki bu gizemli güç, hangi dijital platformda karşımıza çıkıyor dersiniz? Hadi eğlenceli bir bakış açısıyla inceleyelim! Erkeklerin Çözüm Odaklı Yaklaşımı ✈️ Erkekler için mesele nettir: “Hava muhalefeti mi var? Tamam, alternatif rota çizelim, Google Maps açalım, gerekirse denizaltı kiralayalım!” Onlara göre hava muhalefeti, çözülmesi gereken bir strateji oyunudur. Hatta öyle ki, dijital platformlarda “Hava Muhalefeti” uygulaması olsa, erkekler ilk güncellemede abonelik paketini satın alırdı. Premium versiyonunda da anlık…

Geri Dönüşümün İlk Aşaması: Toplumsal Yapılar ve Bireylerin Etkileşimi Geri Dönüşüm, Toplumsal Yapıların ve Bireylerin Etkileşimiyle Başlar Bir araştırmacı olarak toplumsal yapılar ve bireyler arasındaki etkileşimi anlamaya çalışırken, her detayda derin bir inceleme gerektirdiğini fark ediyorum. Toplum, bireylerin davranışlarını şekillendiren, onlara normlar ve roller sunan bir yapıdır. Bu roller, bazen görünür, bazen de gizlidir. Ancak her birinin toplumun daha büyük dinamikleriyle olan bağlantısı, özellikle geri dönüşüm gibi çevresel sorumlulukların yerine getirilmesinde belirleyici bir rol oynar. Geri dönüşüm, sadece çevreye duyarlı bir uygulama değil, aynı zamanda toplumsal yapının ve bireylerin toplumsal rolleriyle şekillenen bir süreçtir. Bugün, geri dönüşümün ilk aşamasının, bir…

Hamburger Hangi Ülkeye Aittir? Küresel Bir Lezzetin Kimlik Arayışı Bazı yiyecekler vardır ki sadece karnı doyurmaz, kültürleri, tarihleri ve kimlikleri de birbirine bağlar. Hamburger tam olarak böyle bir hikâyeye sahip. Basit bir köfte, iki dilim ekmek ve birkaç sosla başlayan bu lezzet, bugün dünyanın dört bir yanında farklı anlamlar taşıyor. Peki gerçekten hamburger hangi ülkeye aittir? Bu sorunun cevabı, sadece mutfakla değil, göç, kültür ve kimlik kavramlarıyla da yakından ilgili. Hamburger’in Kökeni: Almanya mı, Amerika mı? Hamburger isminin kökeni Almanya’nın Hamburg kentinden gelir. 19. yüzyılın sonlarında Almanya’dan Amerika’ya göç eden işçiler, yanlarında “Hamburg-style beef” yani “Hamburg usulü biftek” tarifini götürür.…

Determinizm Nedir? TYT Felsefi Perspektifiyle Bir İnceleme Filozof Bakışıyla Determinizm Determinizm, felsefenin en temel kavramlarından biridir ve insanlık tarihinin en eski düşünsel tartışmalarına kaynaklık etmiştir. Determinizm, evrende her şeyin bir neden-sonuç ilişkisi içinde, belirli bir düzende meydana geldiğini savunur. Yani, evrendeki her olay, bir önceki olayın kaçınılmaz bir sonucu olarak gerçekleşir. İnsanlar ve onların eylemleri de bu nedensellik ilişkilerinden bağımsız değildir. Eğer her şey önceden belirlenmişse, bireylerin özgür iradesi, toplumdaki etik değerler ve evrenin özü hakkında nasıl bir anlayış geliştirmeliyiz? İşte bu sorular, determinist bakış açısının arkasındaki felsefi tartışmaları anlamamıza yardımcı olur. Determinist ve Özgür İrade: Etik ve Epistemolojik Perspektifler…

Argoda “Boş Laf” Ne Demek? Edebiyat Perspektifinden Bir İnceleme Kelimelerin Gücü ve Anlatının Dönüştürücü Etkisi Dil, insanlık tarihinin en güçlü araçlarından biridir. Her kelime, bir dünyayı anlatan minik kapılar gibi, içindeki anlamla birlikte bir başka gerçeği açığa çıkarır. Ancak bazen dil, sözün ötesine geçer, anlamın kaybolduğu, boşlukların devreye girdiği bir noktaya gelir. Bu noktada “boş laf” gibi ifadeler devreye girer. Argoda sıkça karşımıza çıkan bu deyim, sadece kelimelerin anlamsızlığını değil, aynı zamanda toplumsal ilişkilerde güç mücadelesini ve sosyal yapıları da yansıtır. Edebiyatçılar için her kelime, yalnızca bir iletişim aracından ibaret değildir. Kelimeler, bir karakterin içsel çatışmalarını, bir toplumun değerlerini, hatta…